Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει πολυδιάστατη κρίση. Ο κίνδυνος ανόδου εθνικιστών στην εξουσία μιας χώρας του σκληρού της πυρήνα είναι υπαρκτός. Αυτό θα επέφερε εγκατάλειψη βασικών δημοκρατικών αρχών, κοινωνική οπισθοδρόμηση και αναβίωση εθνικιστικών ανταγωνισμών.

Η μάχη ενάντια στην ανερχόμενη ακροδεξιά είναι δημοκρατική υποχρέωση

Η συγκρότηση , χωρίς αποκλεισμούς,  ενός μετώπου όλων των  δυνάμεων του δημοκρατικού τόξου ενάντια στην ακροδεξιά,  κατά  το ιστορικό παράδειγμα της αντιφασιστικής ενότητας, αποτελεί δημοκρατική υποχρέωση υψίστης σημασίας.

Οι προσεγγίσεις  είτε από τα αριστερά είτε από τα δεξιά που αθροίζουν οποιαδήποτε δύναμη του δημοκρατικού τόμου με την ακροδεξιά είναι ανιστόρητες καθώς την «νομιμοποιούν» ως μια φυσιολογική δύναμη του κοινοβουλευτικού βίου.

Η ακροδεξιά επιδιώκει τη διάλυση του ευρωπαϊκού κεκτημένου  και την αναβίωση σκοτεινών εποχών

Η ακροδεξιά προβάλλει το κίβδηλο σύνθημα της επιστροφής στην Ευρώπη των εθνών ως το γιατρικό δια πάσα νόσο. Εκμεταλλεύεται την όξυνση των προβλημάτων των λαϊκών τάξεων για να αναβιώσει  σκοταδιστικές πολιτικές. Έναντι αυτής της επίθεσης στη δημοκρατία ορισμένες αριστερές δυνάμεις στέκονται με μειωμένα αντανακλαστικά, προσδίδοντας οπισθοδρομικά ευρωσκεπτικιστικά  χαρακτηριστικά στην αντίθεση τους προς τις κυρίαρχες πολιτικές.

Καμιά ευρωπαϊκή χώρα δεν μπορεί μόνη της να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις

Η πραγματικότητα είναι πως χωρίς την Ένωση το οικονομικό και πολιτισμικό «μέρισμα» θα ήταν σαφώς μικρότερο για όλους. Σε συνθήκες νομοτελειακής διεθνοποίησης, καμιά ευρωπαϊκή χώρα δεν μπορεί μόνη της να επηρεάσει τις διεθνείς εξελίξεις, ούτε να πετύχει συγκέντρωση πόρων - ικανοτήτων και οικονομίες κλίμακας ώστε να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις και να δημιουργήσει καλύτερες μέρες για τους πολίτες της.

Κάθε ευρωπαϊκή χώρα μόνη της θα είναι μια μικρομεσαία δύναμη σε ένα κόσμο ισχυρών παικτών και θα υστερήσει έναντι αυτών, όποια πολιτική δύναμη και να βρίσκεται στην κυβέρνηση.   

Η ενοποίηση αφήνει ανοικτό το πεδίο για προοδευτικές επιλογές

Η εμβάθυνση της ενοποίησης της Ε.Ε  διευρύνει τις δυνατότητες της να προωθεί ρυθμίσεις για την πολιτική δημοκρατική διαχείριση της παγκοσμιοποίησης και να λειτουργεί ως αντίβαρο στον αμερικανικό νεοεθνικισμό αλλά και στα δημοκρατικά ελλείμματα άλλων ισχυρών κρατών. Επίσης εξ αντικειμένου αυξάνει τις δυνατότητες κοινής και αποτελεσματικής αντιμετώπισης των οικονομικών - αναπτυξιακών προβλημάτων.  

Βεβαίως η κατεύθυνση των ασκούμενων πολιτικών θα εξαρτάται κάθε φορά από τους πολιτικούς συσχετισμούς, αλλά αυτό αφήνει ανοικτή τη δυνατότητα προώθησης προοδευτικών πολιτικών.

Το σημερινό στάτους κβο στην Ευρωπαϊκή Ένωση βρίθει αδιεξόδων

Σήμερα η Ε.Ε βρίσκεται σε κρίση κυρίως για δύο λόγους.

Ο πρώτος είναι ότι αντί της ενίσχυσης των κοινών ευρωπαϊκών πολιτικών, συντελείται μια στροφή προς τον αυτοκαθορισμό του κάθε κράτους μέλους όπως φάνηκε στην προσφυγική κρίση αλλά και στην άρνηση των ισχυρών οικονομικά χωρών για την ανάληψη μεγάλων  πρωτοβουλιών κοινής αντιμετώπισης της οικονομικής κρίσης. Αυτή η εξέλιξη διαμορφώνει στην πράξη ιεραρχικές σχέσεις μεταξύ των κρατών με επικυρίαρχο ρόλο της Γερμανίας.

Ο δεύτερος είναι ότι η πολιτική λιτότητας επιδεινώνει την κρίση, υποβαθμίζει το βιοτικό επιπέδου των πολιτών ιδιαίτερα στις χώρες του Νότου και παράγει φυγόκεντρες τάσεις. Ακόμη και εκεί που επιτυγχάνεται η προσαρμογή στην παγκοσμιοποίηση, δεν κερδίζεται η υποστήριξη των λαϊκών τάξεων προς την ευρωπαϊκή ενοποίηση επειδή η μισή κοινωνία μένει εκτός της προόδου.  

Αλλά και οι αντίθετες πολιτικές προτάσεις είναι αδύναμες. Η πρόταση εξισωτικής αναδιανομής από τον Βορρά στον Νότο συναντά την κάθετη αντίρρηση της κοινής γνώμης των κρατών του Βορρά. Ο αριστερός ευρωσκεπτικισμός αδυνατεί να συμβάλλει στη συγκρότηση εναλλακτικών προτάσεων.

Σήμερα καμιά χώρα και κανένα πολιτικό ρεύμα μόνη του δεν έχει τη δύναμη να οδηγήσει στο μεγάλο άλμα. Αποδείχθηκε όμως ότι δεν είναι λύση ούτε το « βλέποντας και κάνοντας» που κουκουλώνει τα προβλήματα και εν τέλει  τα οξύνει. Η αύξηση του ευρωσκεπτικισμού και  η άνοδος της ακροδεξιάς είναι επικίνδυνες τάσεις και η ανάσχεση τους προϋποθέτει μεγάλες αλλαγές.

Οι προοδευτικές δυνάμεις καλούνται να επανανοηματοδοτήσουν την ευρωπαϊκή πορεία

Σε αυτό το περιβάλλον οι προοδευτικές δυνάμεις είναι αναγκαίο να θέτουν σε προτεραιότητα την αντιμετώπιση του εθνικισμού, να υποστηρίζουν την ευρωπαϊκή ενοποίηση και ταυτόχρονα να αγωνίζονται για αλλαγή πολιτικών προβάλλοντας μια ολοκληρωμένη εναλλακτική πρόταση. Μια πρόταση «ικανή να δουλέψει» σε συνθήκες διεθνοποιημένου καπιταλισμού, ανταγωνισμού από χώρες με χαμηλότερα εργασιακά στάνταρς  και νέου τεχνολογικού μοντέλου παραγωγής. Μια πρόταση - νέο κοινωνικό συμβόλαιο  που θα  ξανακάνει την Ε.Ε χώρο υψηλών κοινωνικών προσδοκιών.

Αυτό απαιτεί οι μεν δυνάμεις της σοσιαλδημοκρατίας να πάψουν να είναι παρακολουθηματική δύναμη των συντηρητικών, οι δε δυνάμεις της Αριστεράς να υπερβούν τη λογική  "υποστηρίζουμε την ενοποίηση μόνο εάν προχωρήσει με το δικό μας πρόγραμμα". Η συνεργασία σοσιαλδημοκρατών, Πρασίνων και ευρωπαϊστών της ενωτικής Αριστεράς, είναι απαραίτητη για να αλλάξει πορεία η Ε.Ε.  

Αναγκαίες οι ευρύτατες συμμαχίες για την προώθηση της ευρωπαϊκής ενοποίησης

Οι προοδευτικές δυνάμεις, χωρίς να παραιτούνται από μια συνολική εναλλακτική λύση, πρέπει ταυτόχρονα να επιδείξουν ικανότητα δημιουργίας ευρύτατων συμμαχιών, μέσα από προωθητικούς συμβιβασμούς ακόμη και με δυνάμεις από το χώρο των φιλελεύθερων και των συντηρητικών, με στόχο να δημιουργηθούν μεγάλες πλειοψηφίες υπέρ της εμβάθυνσης της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Υπάρχουν δυνατότητες για αυτό αφού η αντίθεση υπέρ και κατά της ευρωπαϊκής ενοποίησης τέμνει εγκάρσια την Αριστερά και τη Δεξιά.

Ένα πρόγραμμα για την επόμενη πενταετία που θα κινήσει προς τα εμπρός την Ε.Ε

Το κοινό προωθητικό πρόγραμμα πρέπει να οικοδομηθεί στην κατεύθυνση του « περισσότερη - ενοποιημένη Ευρώπη»  και ως τέτοιο οφείλει να περιλαμβάνει:

• Βήματα στην κατεύθυνση της πολιτικής ενοποίησης με ρυθμίσεις όπως η δημιουργία ενός δημοκρατικά νομιμοποιημένου ενιαίου κέντρου, η ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου και τα πανευρωπαϊκά δημοψηφίσματα.
• Ενίσχυση του κοινοτικού προϋπολογισμού και των κοινών ευρωπαϊκών πολιτικών σε όλους τους τομείς.
• Βήματα στην οικονομική ενοποίηση με σύσταση «Υπουργείου Οικονομικών της Ευρωζώνης»,  ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης και φορολογική εναρμόνιση.
• Δημιουργία εργαλείων κοινής αντιμετώπισης του χρέους όπως η έκδοση ευρωομολόγου της ευρωζώνης.
• Σύνδεση της δημοσιονομικής προσαρμογής με μια αναπτυξιακή πολιτική και τη δημιουργία θέσεων εργασίας σε ευρωπαϊκή κλίμακα
• Ενίσχυση των πολιτικών κοινωνικής συνοχής, κυρίως με τη μεταβίβαση τεχνογνωσίας και ικανοτήτων
• Διαχείριση του προσφυγικού με συντονισμένη διεθνή κινητοποίηση και αλληλεγγύη.
• Συγκρότηση κοινής ευρωπαϊκής άμυνας και κυρίως εγγύηση των συνόρων.

Οι προοδευτικές δυνάμεις επιτυγχάνοντας την κίνηση της Ε.Ε προς τα εμπρός μέσα από τις ευρύτερες δυνατές συνεργασίας δεν χάνουν το πολιτικό τους στίγμα, αντιθέτως επηρεάζουν το μίγμα των εφαρμοζόμενων πολιτικών και δημιουργούν προϋποθέσεις ανάκτησης της εμπιστοσύνης των λαών στην προοπτική της ευρωπαϊκής προόδου.